Von Humboldt tot humbug

[Demion 24]

Von Humboldt tot humbug

 

Versatel en koeienogen, het blijft een aparte combinatie. Het een is een Duits telecombedrijf en het ander zijn ogen van koeien. Als zodanig hebben zij dan ook hoegenaamd niets met elkaar te maken. Desondanks zou men, als men zich daartoe geroepen zou voelen, middels een ernstig geforceerde krachttoer van de geest deze twee wijd uiteenlopende onderwerpen wel aan elkaar kunnen koppelen. Zo is het koeienoog bijvoorbeeld voorzien van een extra laagje, het zogeheten 'tapetum lucidum', Latijn voor 'tapijt van licht'. Dit reflecterende laagje treft men onder meer aan bij katten, herten, krokodillen en dus ook bij koeien, en het helpt deze dieren bij het vooral 's nachts beter zien. Nu kan ik me daar bij die eerste drie nog wel iets bij voorstellen. Katten en krokodillen jagen op herten als de duisternis eenmaal is ingevallen, dus dan is wat extra oogvermogen altijd welkom. Maar een koei? Niemand jaagt op een koei. Ooit waren het natuurlijk wel prooidieren, maar sinds wij er massaal stallen en weilanden mee volgegooid hebben jaagt niemand meer op koeien. Daarom zijn ze ook zo sloom. Dus wat, zo vraag ik mij oprecht af, moet een koe met reflecterende ogen? Helpt dat, als je 's nachts in een weiland staat, bij het niet in de sloot lopen, misschien? Dat geloof ik niet. Ikzelf namelijk, ik heb geen tapijt van licht in mijn oog, en toch loop ik niet elke nacht in een sloot. Daar kan het dus niet aan liggen. Misschien, dat zou kunnen, helpt het bij het schrikdraad. Dat daar in het middernachtelijk uur een of andere elektromagnetische straling vanaf komt gedreven die wij mensenwezens niet, maar koeien met hun reflector-ogen wel zouden kunnen waarnemen. Dat zou wel handig zijn, als je koe bent. Dat je midden in de nacht lekker loopt te grazen en dan opeens gèèn stroomstoot door je koeiendonder krijgt opgelawaait als je bij het einde van je vrijheid bent aanbeland, want: tapetum lucidum. Ik had je zien hangen, schrikdraadverschrikking, en ik keerde tijdig om. Lekker puh.

 

Maar het lijkt me onwaarschijnlijk. Koeien bestaan al veel langer dan schrikdraad, dus dat zou betekenen dat de evolutie van het koeienoog al bij voorbaat rekening had moeten houden met externe factoren die pas veel later in het bestaan des koeis zouden opduiken, en zo werkt evolutie nu eenmaal niet, beste mensen. Het is eerder andersom: eerst was er koe, later kwam het tapetum, en nog veel later het schrikdraad. Evolutie is flexibel, het past zich aan de gewenste behoeften aan. Dus ben jij toevallig een orinocokrokodil in een gevarieerde Mariposo-tint en lig je 's nachts maar wat op een zandbank te liggen totdat er iets eetbaars tussen je kaken wandelt, je zit daar wel midden in de rimboe en daar is het per definitie stikkedonker. Geen probleem, zegt evolutie dan, hier heb je een reflecterend tapijt in je oog, kun je weer lekker hertjes gaan slachten. Welkom in de jungle. En dan kun je daar wel schrikdraad omheen gaan zetten, maar dat zou vrij zinloos zijn. Om te beginnen: waar omheen? En op de tweede plaats: een krokodil loopt daar gewoon onderdoor. Da's dus je reinste energieverspilling, en als evolutie ergens niet van houdt is het non-lineair zijn. Of onlogisch.

 

De bijbehorende theorie is ontwikkeld, zo weten wij allen, door Charles Darwin. Wat veel mensen echter niet weten is dat onze Sjarrel zich in zijn jonge jaren onder meer liet inspireren door Alexander von Humboldt, natuurvorser, ontdekkingsreiziger en algemeen grandioos genie zoals Sjarrel er zelf een zou worden. Dit Pruisisch heerschap ondernam vele wetenschappelijke expedities, meestal per boot, en ontdekte daarbij van alles. Inktvissen, zeestromingen, bergketens, steden, watervallen, gletsjers en talloze planten- en dierenwezens, allemaal dragen ze zijn naam. Hij schreef boeken die bestsellers werden, kreeg medailles voor zijn werk en werd opgenomen in exclusieve ordes. Eigenlijk was hij gewoon een superheld. Verrekte sneu dat ie dood moest.

 

Dus: koeienogen, de evolutie van lichttapijt, Darwin en Humboldt. En Pruisisch, dat is Duits. Net als Versatel.